×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego (GIST)

dr med. Andrzej L. Komorowski
Klinika Chirurgii Onkologicznej Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Oddział w Krakowie
Szpital Specjalistyczny im. Stanleya Dudricka w Skawinie

Czym są nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego (GIST)?

Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego to złośliwe guzy rozwijające się w przewodzie pokarmowym z tzw. tkanek zrębu, czyli podścieliska tego narządu. Mogą rozwinąć się w każdym wieku, ale najczęściej pojawiają się po 50. roku życia. Pomimo nazwy sugerującej lokalizację tylko w przewodzie pokarmowym, mogą się także rozwinąć w sieci (fartuchu tłuszczowym pokrywającym jelita) oraz przestrzeni zaotrzewnowej. Najczęstszą lokalizacją tych nowotworów jest żołądek.

Skąd się biorą nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego?

Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego są wywołane mutacjami w genach nazywanych KIT oraz PDGFR. Nie są znane przyczyny powstawania tych mutacji.

Jak często występują nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego?

Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego są bardzo rzadkie. Ocenia się, że w Polsce w ciągu roku około 150–190 osób zachoruje na uogólnioną postać tego nowotworu.

Jak się objawiają nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego?

Objawy nowotworów podścieliskowych przewodu pokarmowego są dość niecharakterystyczne. Ich rodzaj zależy w głównej mierze od lokalizacji guza, jego rozmiarów oraz zaawansowania choroby, to znaczy tego, czy mamy do czynienia z jednym guzem, czy też z przerzutami umiejscawiającymi się w różnych częściach jamy brzusznej. Najczęstszymi objawami nowotworów podścieliskowych są: ból brzucha, wzdęcie, przewlekłe krwawienia, utrata masy ciała lub wyczuwalny przez skórę brzucha (lub wręcz widoczny z zewnątrz) guz.

U części chorych guzy podścieliskowe wywołują objawy tzw. ostrego brzucha, czyli silny ból brzucha, wymioty, nudności, zatrzymanie wiatrów i stolca i są rozpoznawane podczas operacji wykonywanej w trybie pilnym. Bardzo często guzy podścieliskowe mogą wogóle nie powodować żadnych objawów i są wykrywane przypadkowo podczas badania obrazowego (np. USG lub tomografii komputerowej jamy brzusznej) wykonywanego z innego powodu.

Co robić w przypadku wystąpienia nowotworów podścieliskowych przewodu pokarmowego?

W przypadku wystąpienia któregokolwiek z wymieniowych objawów, należy zgłosić się do lekarza. Po wykonaniu koniecznych badań i ustaleniu rozpoznania, lekarz zaproponuje dalsze postępowanie. Ważne jest, aby po uzyskaniu rozpoznania nowotworu podścieliskowego przewodu pokarmowego zaplanować leczenie w ośrodku mającym doświadczenie w leczeniu tego typu guzów. Wynika to z faktu, że jak wspomniano, guzy te występują rzadko, a co za tym idzie mniejsze ośrodki szpitalne mogą nie dysponować odpowiednim doświadczeniem w planowaniu i prowadzeniu leczenia tego nowotworu.

Należy pamiętać, że objawy, takie jak ból brzucha, wymioty, nudności, wzdęcia są niecharakterystyczne i mogą występować w wielu innych chorobach.

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie nowotworu podścieliskowego przewodu pokarmowego?

Na podstawie objawów zgłaszanych przez pacjenta podczas wywiadu oraz badania lekarz może podejrzewać istnienie guza podścieliskowego przewodu pokarmowego. W celu potwierdzenia rozpoznania wykonuje się szereg badań dodatkowych. Najczęściej wykonuje się USG jamy brzusznej, rezonans magnetyczny, tomografię komputerową oraz biopsję chirurgiczną wiążącą się czasem z zabiegiem chirurgicznym jamy brzusznej. Otwarcie jamy brzusznej polegające na przeprowadzeniu operacji jedynie w celu uzyskaniu fragmentu guza do badania mikroskopowego może być czasem niezbędne, aby móc rozpocząć odpowiednie leczenie.

Jakie są metody leczenia nowotworów podścieliskowych przewodu pokarmowego?

Podstawowym elementem leczenia guzów podścieliskowych przewodu pokarmowego jest chirurgia. Wycięcie w całości guza nowotworowego z marginesami zdrowych tkanek jest jak dotąd najlepszym sposobem na uzyskanie szansy na wyleczenie. Niestety, radyklana operacja – to znaczy taka podczas której usuwa się cały nowotwór – nie zawsze jest możliwa. W niektórych sytuacjach guz podścieliskowy może być położony w takim miejscu lub tak bardzo zaawansowany, że operacja nie jest możliwa. Rozważa się wtedy leczenie chemioterapeutyczne. Chemioterapia jest również stosowana przy nawrocie choroby po leczeniu chirurgicznym.

W wyjątkowych przypadkach, kiedy zmiana jest zlokalizowana w przełyku i ma bardzo małe rozmiary, dopuszcza się jako jedyne postępowanie kontrolne badania endoskopowe, a leczenie chirurgiczne przeprowadza się tylko w wypadku stwierdzenia powiększenia się zmiany.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia nowotworów podścieliskowych przewodu pokarmowego?

Po zakończeniu leczenia chirurgicznego, jeżeli chory nie został zakwalifikowany do leczenia uzupełniającego chemioterapią, wskazane są badania kontrolne co 3–4 miesiące przez pierwsze 2 lata po operacji, a następnie co 6 miesięcy. Jeżeli wycięty guz był zaklasyfikowany jako o bardzo małej złośliwości, dopuszcza się możliwość badań kontrolnych co rok. Chorzy leczeni chemioterapią pozostają pod stałą kontrolą, ponieważ, jak wspomniano, czas trwania leczenia jest uzależniony od braku postępu choroby.

Co robić, aby uniknąć zachorowania na nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego?

Nie znamy obecnie żadnych rodzajów zachowań, które mogłyby zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego.

26.05.2017
Zobacz także
  • Nowotwory złośliwe żołądka
  • Rak przełyku
  • Rak jelita cienkiego i inne złośliwe nowotwory jelita cienkiego
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta