Pytanie nadesłane do redakcji
Czy 3-letnie przyjmowanie tamoksyfenu (po operacji usunięcia guza piersi) może powodować niejednorodność wątroby (w badaniu USG). Dotychczas nie miałam żadnych zmian.
Odpowiedział
dr med. Marek Jasiówka
Centrum Onkologii
Instytut im. Skłodowskiej-Curie w Krakowie
Tamoksyfen jest szeroko stosowanym lekiem w leczeniu uzupełniającym chorych na raka piersi, głównie w okresie przedmenopauzalnym, ale także u chorych pomenopauzalnych, których nowotwór wykazywał ekspresję receptorów estrogenowych lub progesteronowych.
Długotrwałe przyjmowanie tego leku może zwiększać ryzyko wystąpienia zmian w obrębie wątroby o charakterze stłuszczenia (niealkoholowe stłuszczenie wątroby) oraz rzadziej powodować pojawienie się biochemicznych cech uszkodzenia wątroby (zwiększenie aktywności aminotransferaz). W badaniach klinicznych zaobserwowano, że średni czas do wystąpienia zmian widocznych radiologicznie wynosił ok. 11 miesięcy, a zmiany utrzymywały się nawet do 4 lat po zakończeniu leczenia tamoksyfenem.
Częstość występowania tego zjawiska waha się w granicach od kilku (3%) do kilkudziesięciu (30–40%) procent – oczywiście stopień nasilenia jest zróżnicowany.
Warto dodać, że tamoksyfen jest istotnym, ale nie jedynym czynnikiem sprzyjającym stłuszczeniu wątroby. Wśród innych czynników wymienić należy między innymi otyłość, stężenie LDL i triglicerydów, cukrzycę i przyjmowanie jednoczasowo innych hepatotoksycznych leków.
Piśmiennictwo:
Akhondi-Meybodi M., Mortazavy-Zadah M.R., Hashemian Z.: Incidence and risk factors for non-alcoholic steatohepatitis in females treated with tamoxifen for breast cancer. Arab. J. Gastroenterol. 2011; 12(1): 34–36.Liu C.L., Huang J.K., Cheng S.P.: Fatty liver and transaminase changes with adjuvant tamoxifen therapy. Anticancer Drugs. 2006; 17(6): 709–713.
Nagaie T., Hashimoto M., Kai M.: Changes in hepatic parenchymal ultrasound images in tamoxifen medication patients. Gan To Kagaku Ryoho. 2005; 32(12): 1925-1928.
Nishino M., Hayakawa K., Nakamura Y. i wsp.: Effects of tamoxifen on hepatic fat content and the development of hepatic steatosis in patients with breast cancer: high frequency of involvement and rapid reversal after completion of tamoxifen therapy. AJR Am. J. Roentgenol. 2003; 180(1): 129-134.
Saphner T., Triest-Robertson S., Li H.: The association of nonalcoholic steatohepatitis and tamoxifen in patients with breast cancer. Cancer. 2009; 15; 115(14): 3189–3195.